Σχολικό εργαστήριο Πληροφορικής – επιλογή λειτουργικού συστήματος και ρύθμιση δικτύου

Συνεχίζοντας από το προηγούμενο post, με θέμα τις προδιαγραφές ενός λειτουργικού σχολικού εργαστηρίου Πληροφορικής, σε αυτό το post θα τεκμηριώσω την επιλογή μου σε επίπεδο λειτουργικού συστήματος και θα αναλύσω τη ρύθμιση του εσωτερικού δικτύου.

Στο προηγούμενο άρθρο λοιπόν και στο Μέρος Α – Γενικές προδιαγραφές έχω καταγράψει τα παρακάτω:

(0) Όλες οι εφαρμογές (Λειτουργικό Σύστημα & λογισμικό εφαρμογών) να είναι νόμιμες.

(1) Να λειτουργεί τουλάχιστον ικανοποιητικά σε παλιό hardware (ελάχιστο setup: CPU Intel Core2Duo, 4GB RAM, SSD disk)

Με βάση τα παραπάνω λοιπόν η επιλογή του Linux είναι μονόδρομος. Από το 2010 έχω επιλέξει Ubuntu και δεν έχω αλλάξει ποτέ διανομή. Το Ubuntu είναι μια από τις δημοφιλέστερες διανομές Linux. Πιθανά προβλήματα και δυσλειτουργίες που έρχονται μαζί με αναβαθμίσεις, εντοπίζονται και διορθώνονται συνήθως πάρα πολύ γρήγορα ενώ και η γενικότερη τεκμηρίωση της διανομής στο διαδίκτυο είναι πληρέστατη.

To Ubuntu βγαίνει σε μια τεράστια ποικιλία από εκδοχές (flavours). Το γραφικό περιβάλλον που προτιμώ είναι το XFCE οπότε χρησιμοποιώ το Xubuntu. Το XFCE είναι πολύ απλό και καθαρό. Μοιάζει πάρα πολύ με τα Windows 7. Ένα κουμπί μενού και ελάχιστα εικονίδια στο desktop. Τα τελευταία χρόνια στο αντίπαλο δέος, στα Windows της Microsoft εκδόσεις 10 και 11, πειραματίζονται συνεχώς με νέα μενού, widgets κλπ που, κατά την άποψη μου, περισσότερο μπερδεύουν τους χρήστες παρά τους βοηθούν να κάνουν τη δουλειά τους πιο αποδοτικά. Όπως έγραψα μάλιστα, το μεγαλύτερο κομμάτι της εκπαιδευτικής μου εμπειρίας είναι στην ηλικιακή ομάδα 6-12 ετών (Δημοτικό Σχολείο). Εδώ ξεκάθαρα χρειαζόμαστε ένα απλό και καθαρό γραφικό περιβάλλον χωρίς πολλά widgets. Το XFCE κάνει αυτό ακριβώς και μάλιστα με το ελάχιστο δυνατό κόστος σε υπολογιστικούς πόρους. Ακόμη και η βασική έκδοση του Ubuntu, έχει πειραματιστεί πολύ σε γραφικά περιβάλλοντα τα τελευταία χρόνια. Τα περισσότερα από αυτά ήταν σχετικά βαριά και δύσχρηστα (πχ Gnome shell) για μαθητές Δημοτικού. Οπότε ψηφίζω δαγκωτό Xubuntu.

Χρησιμοποιώ αποκλειστικά LTS (long term support) εκδόσεις. Αυτή την περίοδο στα εργαστήρια των σχολείων που εργάζομαι, χρησιμοποιώ το Xubuntu 22.04 LTS. Κάθε 2 χρόνια, στην αρχή της σχολικής χρονιάς, εγκαθιστώ σε όλους του Υπολογιστές των εργαστηρίων τη νεότερη έκδοση LTS. Δηλαδή τον Σεπτέμβριο του 2024 θα πάω στην 24.04 LTS. Προτιμώ καθαρές εγκαταστάσεις και όχι αναβαθμίσεις διανομών.

Επειδή κάνω εγκαταστάσεις σε πολλούς υπολογιστές (στο σχολείο της οργανικής μου έχω εργαστήριο Πληροφορικής με 13 σταθμούς εργασίας) προτιμώ ταυτόχρονες εγκαταστάσεις από usb sticks. Συνήθως ετοιμάζω στο σπίτι 5-6 στικάκια και σε 2,5 περάσματα περίπου έχω ολοκληρώσει όλο το εργαστήριο. Όπως μπορεί να φανταστεί κανείς η παραπάνω διαδικασία χρειάζεται τον χρόνο της οπότε ο καφές είναι απαραίτητος σύντροφος.

Μια άλλη τακτική που εξοικονομεί πολύ χρόνο, όταν μιλάμε για τόσους υπολογιστές, είναι το remix του βασικού iso του Xubuntu. Χρησιμοποιώ το cubic, το οποίο μου επιτρέπει να δημιουργώ custom iso το οποίο έχει εγκατεστημένες μια σειρά από εφαρμογές και εργαλεία συστήματος που χρησιμοποιώ στην τάξη μου. Έτσι δεν χρειάζεται να τις εγκαθιστώ μια μια μετά το τέλος της βασικής εγκατάστασης του κάθε υπολογιστή.

Το setup του εργαστηρίου είναι απλό: όλοι οι υπολογιστές χρησιμοποιούν στατικές IP. Συνήθως χρησιμοποιώ την περιοχή από 192.168.1.200 – 192.168.1.254. Τα περισσότερα σχολικά εργαστήρια πληροφορικής παίρνουν internet και δίκτυο από τα τυπικά router της Cosmote Speedport Entry 2i. Είναι πολύ εύκολο να εντοπίσεις (μέσα στο rack του εργαστηρίου) και να βρεις στο αυτοκόλλητο τους κωδικούς για την περιοχή διαχείρισης. Συνηθίζω να μπαίνω στις ρυθμίσεις του DHCP server και να ορίζω ως άνω όριο το 192.168.1.199 ώστε να μην έχω προβλήματα με τις στατικές IP που χρησιμοποιώ. Ο Υπολογιστής με IP 192.168.1.200 είναι ο δικός μου και έχει όνομα sxoleio.pw. Σε αυτή τη σελίδα λειτουργώ μεταξύ άλλων έναν apache web server στον οποίο φιλοξενούνται μια σειρά από αρχεία ανά τάξη και δικτυακές εφαρμογές που χρησιμοποιώ κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Για να μπουν οι μαθητές στη σελίδα, απλά ανοίγουν έναν browser και πληκτρολογούν στη γραμμή διεύθυνσης sxoleio.pw Επειδή δεν χρησιμοποιώ DNS Server στο εργαστήριο μου, η αντιστοίχιση του sxoleio.pw στην ip 192.168.1.200 γίνεται μέσω του αρχείου /etc/hosts του κάθε σταθμού εργασίας. Από 192.168.1.201 και πάνω αρχίζω να δίνω στατικές IP στους σταθμούς εργασίας του εργαστηρίου αναθέτοντας ονόματα pc01, pc02, pc03 κλπ.

Στο επόμενο post, λεπτομέρειες σχετικά με την εγκατάσταση του Linux στους σταθμούς εργασίας που χρησιμοποιούν οι μαθητές στο εργαστήριο Πληροφορικής.