Τις τελευταίες μέρες ασχολούμαι το “ξεσκόνισμα” των πρόσθετων για τα κιτ S1 και R2 του Mind+ παίρνοντας πολύτιμη ανατροφοδότηση από συναδέλφους που τα χρησιμοποιούν αλλά και από την δική μου εμπειρία χρήσης τους στην τάξη σε 2 διαφορετικά σχολεία. Παράλληλα προσπαθώ να φτιάξω ένα μονοπάτι για τα δύο αυτά κιτ που θα ξεκινά από τις πιο βασικές εισαγωγικές δραστηριότητες και θα ανεβαίνει κλιμακωτά σε πιο σύνθετες έννοιες πχ χρήση αναλογικών αισθητήρων.
Οι πρώτες εντυπώσεις είναι πολύ ενθαρρυντικές! Τα παιδιά αγαπούν το διαφορετικό και με ελάχιστες, μάλλον αναμενόμενες, εξαιρέσεις αγαπούν την ενασχόληση με ένα κιτ εκπαιδευτικής ρομποτικής. Η χρήση των πρόσθετων απλοποιεί σε μεγάλο βαθμό τη χρήση τους. Απολαμβάνω να βλέπω στα πρόσωπα τους την ικανοποίηση του να ανάβεις για πρώτη φορά ένα led και γυρνάω αρκετά χρόνια πίσω στην περίοδο που πρωτοέπιασα και αγάπησα το Arduino και την ικανοποίηση που ένοιωσα όταν άναψα ένα led με αυτό.
Μερικές σκόρπιες σκέψεις σχετικά με τα κιτ S1, R2 και R3:
(0) Στην αρχή υπολόγιζα ως ένα τεράστιο μειονέκτημα την έλλειψη δομικών στοιχείων (τουβλάκια) μέσα στα κιτ. Στην πράξη αυτή η έλλειψη μας επιτρέπει να επικεντρώσουμε στον προγραμματισμό των κιτ και μάλιστα στο κακόμοιρο μονόωρο μάθημα ΤΠΕ του Δημοτικού Σχολείου, ίσως η έλλειψη δομικών στοιχείων να είναι τελικά πλεονέκτημα (λόγω έλλειψης χρόνου για κατασκευαστικό κομμάτι). Βέβαια σε ένα άλλο πλαίσιο (πχ εκτός σχολικού ωραρίου ομάδα Ρομποτικής ή Εργαστήριο Δεξιοτήτων) δεν μπορεί να σταθεί επάξια απέναντι στα ανταγωνιστικά κιτ. Το καλό είναι ότι στο σχολείο οργανικής μου έχουμε 3d εκτυπωτή (ο οποίος δουλεύει πιο σκληρά από όλους μας τον τελευταίο χρόνο) και έχω τη δυνατότητα να τυπώνω βάσεις και θήκες που επιτρέπουν τη χρήση αισθητήρων και ενεργοποιητών Polytech με τουβλάκια τύπου lego που διαθέτουν τα περισσότερα παιδιά σήμερα.
(1) Το R2 είναι πραγματικά πολύ αδικημένο κιτ. Η πρώτη σκέψη συνήθως είναι που θα βρω χώρο να αναπτύξω 9 αυτοκινητάκια ή τι θα γίνει τα μπαταριόκουτα που δεν χωράνε κάτω από την πλακέτα ή τι θα γίνει όταν τελειώσουν οι μπαταρίες, σιγά μη μου αγοράσει άλλες ο Διευθυντής. Την πραγματική του αξία την καταλαβαίνεις όταν το σκεφτείς ως κιτ και όχι απαραίτητα ως αυτοκίνητο. Το χρησιμοποιώ φέτος στην Ε τάξη. Έχει το τεράστιο πλεονέκτημα να έχει ενσωματωμένους 2 αισθητήρες (απόστασης και αντανάκλασης) και 2 ενεργοποιητές (buzzer και κινητήρες) οι οποίοι λειτουργούν χωρίς να χρειάζονται επιπλέον συνδέσεις RJ11. Όποιος θα μου έλεγε πέρσι την Άνοιξη που πήραμε τα κιτ ότι τα παιδιά Δημοτικού θα είχαν τόσο μεγάλο πρόβλημα με την αποσύνδεση των μπλε καλωδίων RJ11, θα τον κοιτούσα στραβά. Είναι όμως ΤΟΣΟ μεγάλο θέμα. Οπότε το R2 που το χρησιμοποιούμε για εισαγωγικές δραστηριότητες ως έχει (χωρίς επιπλέον συνδέσεις) είναι ιδανικό για εισαγωγή. Επίσης σε παιδιά ηλικίας 10-12 χρονών “πουλάς” πολύ πιο εύκολα ένα όμορφο αυτοκινητάκι (R2) απ’ ότι ένα μπλε – άσπρο κουτί (S1). Και για το τέλος αφήνω τον πιο διασκεδαστικό ενεργοποιητή που υπάρχει στο κιτ και ήδη τον χρησιμοποιώ και στο S1: το neopixel led! Πραγματικά καταπληκτικό. Αν τον βγάλεις μια φορά στην τάξη και τον δουλέψουν τα παιδιά, τα απλά leds δεν θα τα θέλει ποτέ ξανά κανείς.
(2) Τα κιτ δυστυχώς ήρθαν τελείως γυμνά απ’ όλες τις απόψεις: εφαρμογή, δραστηριότητες, υποστήριξη, επιμόρφωση. Δεν ξέρω ποιος ενέκρινε την αγορά τους με αυτό το συνοδευτικό πακέτο και τι εναλλακτικές υπήρχαν (αν υπήρχαν) αλλά σίγουρα δεν είχε ιδέα τι χρειαζόμαστε στο Ελληνικό Δημοτικό Σχολείο σήμερα. Ευτυχώς βασίζονται σε Open Hardware (Arduino) και μπορούμε να τα φτιάξουμε όλα τα υπόλοιπα, όσοι τουλάχιστον έχουμε τη διάθεση. Πάντως αυτή η γύμνια αποτυπώνεται ξεκάθαρα και στην άποψη που έχουν πολλοί συνάδελφοι Πληροφορικοί γι’αυτά τα κιτ και στο κατά πόσο θα τα αξιοποιήσουν στην πράξη. Για συναδέλφους Δασκάλους δεν μιλάω καν, μέχρι στιγμής (11/2024) είναι σαν να μην έγινε ποτέ η προμήθεια τους και δεν μπορώ να τους αδικήσω στο ελάχιστο.
(3) Πολλοί συνάδελφοι Πληροφορικοί έχουν επιφυλάξεις με το offline mode των πρόσθετων. Η εμπειρία μου μέσα στην τάξη είναι διαφορετική: τα παιδιά το συνηθίζουν εύκολα και μαθαίνουν να προγραμματίζουν στον κύκλο δημιουργία_σεναρίου -> upload -> δοκιμή -> debugging -> upload -> δοκιμή … Δεν είναι απαραίτητα κακό. Στην τελική ο βασικός τρόπος προγραμματισμός του Arduino είναι αυτός ενώ την ίδια λογική ακολουθεί η Lego με το Spike, το Makecode για Microbit κ.α.
(4) Στην ομάδα των Πληροφορικών ΠΕ86 στο Facebook, είχαμε μια συζήτηση με ένα συνάδελφο για ένα πρόσθετο που λείπει πολύ από τα κιτ Δημοτικού: μια οθόνη για εμφάνιση τιμών αισθητήρων, μετρήσεων κλπ. Έχω την εντύπωση ότι το S1 του Γυμνασίου έχει οθόνη. Είναι ένα πραγματικά μεγάλο μειονέκτημα των κιτ. Μια πρώτη λύση, κατάλληλη για όσους έχουν απόθεμα από οθόνες LCD 1602, είναι η δημιουργία ενός καλωδίου I2C (οδηγίες εδώ) και χρήση του έξτρα πρόσθετου (διαθέσιμο εδώ). Μετά λοιπόν από τη συζήτηση αυτή, μου μπήκε η ιδέα να φτιάξω μια software οθόνη μέσω της serial console του Arduino. Serial Console έχει και το Mind+ (στο offline mode) και μπορεί κάποιος να διαβάζει τιμές που στέλνονται στον υπολογιστή με αυτό τον τρόπο. Δυστυχώ όμως η γραμματοσειρά είναι μικρή και γενικά δυσανάγνωστη. Έτσι λοιπόν έχω φτιάξει μια μικρή python εφαρμογή η οποία εντοπίζει κιτ S1 ή R2 που είναι συνδεδεμένα στη serial console και λαμβάνει τα δεδομένα τους παρουσιάζοντας τα σε πιο ευανάγνωστη μορφή και μάλιστα, αν πρόκεται για αριθμητικά δεδομένα, μπορεί να εμφανίσει ένα διάγραμμα (γραφική παράσταση) σε πραγματικό χρόνο (αυτό μάλιστα είναι ένα από τα ζητούμενα για έναν από τους αυτοματισμούς για τον Διαγωνισμό STEM Education). Για την ώρα λειτουργεί μόνο σε Linux (πρώτα ευλογούμε τα γένια μας σε αυτό το ιστολόγιο) αλλά πιστεύω ότι τις επόμενες μέρες θα υπάρχει έκδοση και για M$ Windows. Περισσότερα εδώ.
(5) Το R3 δεν το έχω πιάσει και ούτε φιλοδοξώ. Είναι μια εξαιρετική πηγή: (α) σέρβο κινητήρων, (β) dupont καλωδίων, (γ) RJ11 καλωδίων για χρήση ως I2C, (δ) μετασχηματιστή 9V για πιθανή τροφοδοσία του S1 ώστε να λειτουργεί εκτός υπολογιστή, (ε) ενός επιπλέον Arduino με breakout board για εύκολες συνδέσεις και (στ) πειραματισμού με το αναλογικό χειριστήριο και πιθανή χρήση του ως χειριστήριο σε Mind+ παιχνίδια.